Imunološki sistem koji se bori protiv različitih zaraznih i toksičnih agensa sastoji se od leukocita (bijele krvne stanice), makrofagnog sustava i limfatičkog tkiva.
Posebne funkcije makrofaga u imunološkom sustavu su slijedeće:
- 1. Makrofagi u limfnom tkivu direktno kontaktiraju s mnogim limfocitima. Kad makrofagi unište strane organizme, oni predaju antigeni materijal iz tih organizama limfocitima i aktiviraju limfocite da stvaraju protutijela.
- 2. Drugi produkt imunološkog sustava su senzibilizirani limfociti, nazvani “T-stanice”, koje mogu uništiti strani organizam, ali i izazvati upalne reakcije u zaraženim tkivima. Neki od produkata T-stanica uzrokuju gibanje makrofaga prema upaljenim tkivima i snažno ih aktiviraju te tako pomažu u savladavanju infekcije.
Postoje makrofagi koji su pokretni i koji lutaju po tkivima, ali golema većina monocita, nakon dolaska u tkiva i pošto postanu makrofagi, fiksiraju se u tkivima i tako fiksirani ostanu mjesecima ili čak godinama, sve dok ne budu potrebni za obavljanje specifičnih zaštitnih funkcija. Tkivni makrofagi različito izgledaju u različitim tkivima i nazivaju se različitim imenima: Kupfferove stanice u jetri, tkivni makrofagi u limfnim čvorovima, slezeni i koštanoj srži, alveolni makrofagi u alveolama pluća, tkivni histiociti, klazmatociti ili fiksni makrofagi u potkožnom tkivu i mikroglija u mozgu.
Makrofagi imaju sposobnost prepoznavanja, proždiranja i uništavanja svake stanice, organizma ili supstance koja ne pripada ili nije potrebna tijelu ( bakterije, virusi, gljivice, mrtve, mutirane ili tumorske stanice ). Nakon što su makrofagi aktivirani hvatanjem beta-1,3D glukana na receptorsko mjesto, uz prisustvo nekog stranog mikroorganizma ili toksina započinje produkcija cijelog niza potpornih supstancija u procesu imunosnog odgovora tj. obrane. Te supstance su protuupalni citokini IL-1, IL-6, TNF-alfa (engl. tumor necrosis factor-proteini koji pomažu u uništavanju kancerogenih stanica), interferon i dr. Makrofagi zatim aktiviraju fibroblaste, te potiču zacjeljivanje rana.
Makrofagi su svakodnevno uključeni u proces detoksikacije, anti-infektivnu i anti-tumorsku zaštitu, te u održavanju ukupnog zdravstvenog integriteta.